مقایسه ی خصوصیات جوانه زنی و رشدی گیاهچه ی بذور گاوزبان ایرانی (Echium amoenum) حاصله از پایه مادری در تراکم های گیاهی مختلف و در شرایط کاربرد کودهای آلی و شیمیایی

Authors

  • محسن جهان دانشیار/ دانشگاه فردوسی مشهد
Abstract:

مقدمه: اخیراً تاثیر کودهای عالی بر خصوصیات خاک و مؤلفه­ های رشدی گیاه مجدداً مورد توجه قرار گرفته­ اند (Motta and Maggiore, 2013) گرچه استفاده از کودهای شیمیایی به عنوان بهترین راه­ حل بر حسب باروری گیاه در نظر گرفته شده ولی این روش غالباً در دراز مدت در اکوسیستم­ های گرمسیری به دلیل محدودیت قابلیت نگهداری عناصر غذایی در خاک بازدهی اندکی دارد. مشخص شده که استفاده مفرط از مواد شیمیایی کشاورزی در نظام­ های کشاورزی پیامدهای جبران­ ناپذیری بر منابع آب و خاک در پی دارد (Weber et al, 2014). کمپوست ماده ­ای آلی است که به عنوان کود و اصلاح ­کننده خاک تجزیه و بازیافت شده است. کمپوست می­ تواند تا حد زیادی ساختمان خاک را تقویت نماید. تجزیه مواد آلی موجب آزادسازی تدریجی مواد­غذایی شده که ممکن است توسط گیاهان جذب گردند و منجر به بهبود بهره ­وری اکوسیستم­های کشاورزی گردند (Csizinszky, 2002). استفاده از ورمی ­کمپوست باعث افزایش کیفیت خاک، کاهش نیاز به آب و کود و در نتیجه افزایش پایداری فعالیت­ های کشاورزی در کشورهای گرمسیر می ­شود. ورمی­ کمپوست فرآیندی است که منجر به تثبیت مواد آلی در شرایط هوازی از طریق فعالیت مشترک کرم­های خاکی و میکرو ارکانیسم ­ها می ­شود. محصولات ورمی­ کمپوست برای مبارزه با آفات و بیماری­ها و همچنین افزایش بهره ­وری محصول با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته­ اند (Sadeghi et al, 2014). کود گاوی یکی از کودهای بسیار خوب است که حاوی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و دیگر مواد مغذی است. بعلاوه این کود منجر به افزایش مواد آلی خاک شده که می­ تواند ساختمان خاک، تهویه، ظرفیت نگهداری رطوبت و نفوذپذیری خاک را افزایش دهد (Motta and Maggiore, 2013). تراکم بوته تعداد بوته­ های معینی است که در یک نمونه یا منطقه مورد مطالعه وجود دارد. تراکم بوته می­ تواند بر سلامت گیاهان موثر باشد. کشت گیاهان با تراکم پایین بیشتر مستعد آلودگی به علف­ های هرز است در حالی که کشت با تراکم بیش از حد سبب رقابت شدید بر سر جذب آب و مواد غذایی کمیاب شده ومنجر به توقف رشد می­گردد  (Ibrahim, 2012). ارزیابی جوانه­ زنی و خصوصیات بیولوژیکی بذر یکی از مطالعات پایه و مقدماتی در زمینه کشت گیاهان دارویی است  (Canter et al, 2005). با وجود مطالعات فراوانی که در زمینه اثر کودهای آلی و تراکم بوته بر محصولات مختلف انجام شده، اطلاعات موجود در مورد اثرات این عوامل بر بذر ایجاد شده از پایه مادری بسیاری از گیاهان محدود می­ باشد، به همین دلیل در این پژوهش جوانه­ زنی و رشد گیاهچه ناشی از بذر حاصل از پایه مادری گاوزبان در سطوح مختلف تراکم بوته و در حضور کودهای آلی و شیمیایی مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روش­ها: به منظور بررسی خصوصیات جوانه­ زنی و رشدی گیاهچه­ بذور گاوزبان ایرانی (Echium amoenum) حاصله از پایه مادری در تراکم­ های گیاهی مختلف و در شرایط کاربرد کودهای آلی و شیمیایی، پژوهشی در خردادماه سال 1393 در دانشگاه فردوسی مشهد به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه­ کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل بذور حاصله از گاوزبان ایرانی تیمار شده با عوامل زراعی مختلف در مزرعه شامل 3 تراکم کشت (3، 5 و 10 بوته در مترمربع) و 4 نوع مدیریت تغذیه­ ای (10 تن در هکتار کمپوست، 7 تن در هکتار ورمی‌کمپوست، 30 تن در هکتار کود گاوی، 90 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی نیتروژن و شاهد) بود. نتایج و بحث: نتایج آزمایش نشان داد که در تمامی تراکم ­های گیاهی مورد مطالعه، بیشترین درصد جوانه­ زنی در  بذور حاصل از پایه­ های مادری تیمار شده با کود ورمی ­کمپوست بدست آمد. سرعت جوانه ­زنی در تراکم 5 بوته در مترمربع و کودهای کمپوست، ورمی ­کمپوست، گاوی و شیمیایی به­ترتیب 6، 43، 49 و 40 درصد نسبت به کاربرد این کودها در تراکم 3 بوته در مترمربع بیشتر بود. تمامی کودهای آلی مورد مطالعه میانگین زمان جوانه ­زنی را نسبت به شاهد کاهش دادند، به­ این ترتیب که میانگین زمان جوانه ­زنی در هر یک از کودهای کمپوست، ورم ی­کمپوست و گاوی به­ترتیب 58، 55 و 42 درصد در مقایسه  با  شاهد  کاهش  یافت.  بیشترین  طول  ریشه­ چه  و  ساقه­ چه  در  تیمار  تراکم  5 بوته در مترمربع بدست آمد و کودهای کمپوست، ورمی­ کمپوست و شیمیایی به ­ترتیب افزایش 3، 5 و 12 درصدی نسبت طول ریشه­ چه به ساقه ­چه را نسبت به تیمار شاهد سبب شدند. کودهای آلی از مهم­ ترین منابع موجود برای بهبود کیفیت خاک کشاورزی و افزایش عملکرد گیاهان دارویی مختلف هستند. گزارش شده که این نهاده های اکولوژیکی ازطریق بهبود فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک شرایط مطلوبی برای رشد و نمو گیاه فراهم می­ آورند (Motta and Maggiore, 2013). بنابراین می­ توان نتیجه گرفت که بهبود صفات مورد مطالعه در مرحله جوانه زنی بذر گاوزبان در این پژوهش به دلیل استفاده از کودهای آلی بوده است. فلاحی و همکاران (Fallahi et al., 2008) اثرات مثبت استفاده از کودهای آلی بر بهبود صفات کمی و کیفی بابونه (Matricaria chamomilla L.) را گزارش کردند. به نظر می­رسد که رقابت گیاهان در تراکم های بالا بر سر آب و مواد غذایی کمیاب منجر به توفق رشد آن ها می ­گردد  (Ibrahim, 2012). در پژوهشی اثر تراکم­ های 40 ×20، 40 ×30و 50 ×30، بر عملکرد و اجزای عملکرد بادرنجبویه (Melissa Officinalis)  بررسی و مشاهده شد که خصوصیات مربوط به بذر در تیمار 40 ×20 در بالاترین سطح خود قرار داشت  (Saglam et al, 2004). به طور کلی با توجه به یافته ­هایی این پژوهش به نظر می ­رسد که استفاده از نهاده­های اکولوژیک و تراکم مطلوب در کشت گاوزبان ایرانی، می تواند آسیب­های ناشی از استفاده از کودهای شیمیایی را کاهش داده و همچنین کیفیت و خصوصیات بذر را بهبود بخشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه ی خصوصیات جوانه زنی و رشدی گیاهچه ی بذور گاوزبان ایرانی (echium amoenum) حاصله از پایه مادری در تراکم های گیاهی مختلف و در شرایط کاربرد کودهای آلی و شیمیایی

مقدمه: اخیراً تاثیر کودهای عالی بر خصوصیات خاک و مؤلفه­ های رشدی گیاه مجدداً مورد توجه قرار گرفته­ اند (motta and maggiore, 2013) گرچه استفاده از کودهای شیمیایی به عنوان بهترین راه­ حل بر حسب باروری گیاه در نظر گرفته شده ولی این روش غالباً در دراز مدت در اکوسیستم­ های گرمسیری به دلیل محدودیت قابلیت نگهداری عناصر غذایی در خاک بازدهی اندکی دارد. مشخص شده که استفاده مفرط از مواد شیمیایی کشاورزی در نظ...

full text

بررسی برخی خصوصیات فیتوشیمیایی گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch. & Mey.)تحت تأثیر تراکم گیاهی و کودهای آلی و شیمیایی مختلف

به‎منظور بررسی اثر تراکم بوته و مقایسه نهاده‌های اکولوژیک و شیمیایی بر برخی خصوصیات کیفی گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch. & Mey.) آزمایشی در دو سال زراعی متوالی 91-1390 و 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. کرت‎های اصلی و فرعی به‌ترتیب شامل 3 تراکم‌ کاشت (10، 5 و 3 بوته در مترمربع) و سه...

full text

مطالعه‌ صفات مورفولوژیک مؤثر بر عملکرد گاوزبان ایرانی (Echium amoenum) در شرایط کاربرد کودهای آلی و شیمیایی و تراکم‌های مختلف گیاهی

به­منظور مطالعه صفات مورفولوژیک مؤثر بر عملکرد گاوزبان ایرانی (Echium amoenum) در شرایط کاربرد تیمارهای تغذیه­ای و تراکم­های مختلف، آزمایشی در سال­های زراعی 92-1390 در دانشگاه فردوسی مشهد به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل 3 تراکم­ گیاهی (10، 5 و 3 بوته در مترمربع) و 5 نوع کود آلی و شیمیایی مختلف (کمپوست، ورمی‌کمپوست، گاوی، شیمیای...

full text

Survey of the nutritional status and relationship between physical activity and nutritional attitude with index of BMI-for-age in Semnan girl secondary school, winter and spring, 2004

دیکچ ه باس فده و هق : ب یناوجون نارود رد هیذغت تیعضو یسررب ه زا ،نارود نیا رد یراتفر و یکیزیف تارییغت تعسو لیلد ب تیمها ه تسا رادروخرب ییازس . یذغتءوس نزو هفاضا ،یرغلا ،یقاچ زا معا ه هیذغت یدق هاتوک و یناوـجون نارود رد یا صخاش نییعت رد ب نارود رد یرامیب عون و ریم و گرم یاه م یلاسگرز ؤ تـسا رث . لماوـع تاـعلاطم زا یرایسـب لـثم ی هتسناد طبترم هیذغت عضو اب بسانم ییاذغ تاداع داجیا و یتفایرد یفاضا...

full text

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

Survey of cancer incidence during a 5-year (1998-2002) period in Semnan province

هدیکچ هقباس و فده : ناطرس زا بسانم تاعلاطا اب یم صاخ یئایفارغج هیحان رد فلتخم یاه همانرب ناوت ار یبط یاه یارب لابرغ و نامرد یرگ ) Screening ( هورگ دومن صخشم رطخرپ یاه . نآ زا هک اج گرم نازیم نانمس ناتسا تشادهب زکرم لااب ریم و ی زکرم رد یناقوف شراوگ هاگتسد ناطرس رثا رب ار ی ا هدرک شرازگ ناریا تس . یماـمت تـبث و یـسررب یارـب تفریذپ ماجنا یعماج قیقحت نانمس ناتسا یموب تیعمج نیب رد ناطرس دراوم ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 2

pages  117- 135

publication date 2016-03-18

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023